Sosyal Medyanın Denetimi ve Alman Sosyal Ağlarda Hak Talepleri ve Müeyyideler Kanunu 2018
(kısaca Facebook-Kanunu olarak adlandırılmakta)
(kısaca Facebook-Kanunu olarak adlandırılmakta)
Ass. Prof. Dr. Hamdi PINAR, LL.M.
Bilkent University
Fakulty of Law
Fakulty of Law
Dünya Çapında 2018 Verileri:
2017'nin son çeyreğinde Facebook'da kaldırılan ekstrem içerik iki kat artarak 2018'in ilk çeyreğinde (Ocak, Şubat ve Mart) dünya çapında 1,9milyon olmuş; Youtube'da ise 2017'nin son çeyreğinde (Ekim, Kasım ve Aralık) 8,2milyon videoyu kaldırılmış. Kaldırılan içeriklerin bu kadar yüksek olması özellikle AB tarafından yapılan baskılara bağlanmaktadır. #Facebook, Almanya'da 2019'un ilk çeyreğinde 160.000 (yüzaltmışbin) içerik çıkarmak zorunda kalmıştır.
Facebook'da kaldırılan içerikler ağırlıklı olarak terörizmle bağlantılı olduğu ifade edilmektedir. Facebook tarafından ilk kez terör tanımı yapılmış ve terörizm, "sivil halkı, hükumeti veya uluslararası organizasyonları korkutarak/cesaretini kırarak politik, dini veya ideolojik hedefleri takip etmek için kişilere veya mallara karşı kasıtlı güç kullanan her türlü hükumet dışı (devletle bağlantılı olmayan/gayri meşru) organizasyonlar" olarak tanımlanmış.
Youtube'dan kaldırılan içerikler ise ağırlıklı olarak terör, spam ve porno videoları olmuştur. Kaldırılan bu içerikler, ya şikayet yoluyla veya algoritmaların otomatik tanımaları sayesinde gerçekleşmektedir.
(bkz.http://www.spiegel.de/netzwelt/web/facebook-loescht-hunderttausende-extremistische-beitraege-a-1204411.html)
Facebook gibi online (sosyal) ağlar, Almanya’da dokunulmaz
değildir. Örneğin Facebook’ta fake news olarak adlandırılan yalan, iftira,
hakaret, bireyleri veya toplumu kışkırtmaya ilişkin olarak yazılanları temizlemek
için dünya çapında 7500 kişi istihdam ediliyor. Bu kişilerin 1200 (binikiyüz)
tanesi sadece Almanya’da çalışıyor. Facebook, Türkiye’deki gibi, Almanya’da
içerik silmek için bana mahkeme kararı getirin diyemiyor. Almanya’da geçen yaz
dönemi ortalaması aylık 15.000 (onbeşbin) içerik Facebook tarafından silinmiştir.
(Kaynak: NZZ, 2.1.2018).
2017'nin son çeyreğinde Facebook'da kaldırılan ekstrem içerik iki kat artarak 2018'in ilk çeyreğinde (Ocak, Şubat ve Mart) dünya çapında 1,9milyon olmuş; Youtube'da ise 2017'nin son çeyreğinde (Ekim, Kasım ve Aralık) 8,2milyon videoyu kaldırılmış. Kaldırılan içeriklerin bu kadar yüksek olması özellikle AB tarafından yapılan baskılara bağlanmaktadır. #Facebook, Almanya'da 2019'un ilk çeyreğinde 160.000 (yüzaltmışbin) içerik çıkarmak zorunda kalmıştır.
Facebook'da kaldırılan içerikler ağırlıklı olarak terörizmle bağlantılı olduğu ifade edilmektedir. Facebook tarafından ilk kez terör tanımı yapılmış ve terörizm, "sivil halkı, hükumeti veya uluslararası organizasyonları korkutarak/cesaretini kırarak politik, dini veya ideolojik hedefleri takip etmek için kişilere veya mallara karşı kasıtlı güç kullanan her türlü hükumet dışı (devletle bağlantılı olmayan/gayri meşru) organizasyonlar" olarak tanımlanmış.
Youtube'dan kaldırılan içerikler ise ağırlıklı olarak terör, spam ve porno videoları olmuştur. Kaldırılan bu içerikler, ya şikayet yoluyla veya algoritmaların otomatik tanımaları sayesinde gerçekleşmektedir.
(bkz.http://www.spiegel.de/netzwelt/web/facebook-loescht-hunderttausende-extremistische-beitraege-a-1204411.html)
Almanya’daki fiili durum:
Yeni Kanun ile düzenlenen hususlar:
Bu kadar kontrole rağmen Almanya sosyal medya olarak
adlandırılan online (sosyal) ağlar hakkında 1 Eylül 2017 tarihinde yeni bir kanunu
kabul etti ve bu Kanun 1 Ocak 2018’de (esasa ilişkin kısımları) yürürlüğe girdi.
Aşağıda özetlendiği üzere internetin iftira, yalan, hakaret,
kışkırtma vs. (fake news) gibi hususlarda sınırsız özgürlük alanı olmadığı gibi
bu tür paylaşımların olduğu ortam sağlayıcıları olan Facebook, Twitter’ın da
sorumsuz olmadığı kabul edilmektedir. Online (sosyal) ağların işleticisi olan
şirketlere de ağır yükümlülükler getirilmiştir. Türkiye’de sıkça dile getirilen
“biz Amerikan şirketiyiz”, “biz sadece Amerikan kanunlarına tabiiyiz” gibi aldatmacaların
geçerli olmadığı Alman kanuni düzenlemesi ile bir kez daha anlaşılmıştır.
Booking.com hakkındaki haksız rekabet sebebiyle Türk mahkemelerinin verdiği
tedbir kararı ile Avrupa Birliği Adalet Divanının UBER hakkındaki kararı da bu
alandaki önemli gelişmelerdir. Sonuç olarak aşağıda incelenen Alman Kanunu, Türkiye
için de emsal niteliğindedir.
Kanun, toplam 6 (altı) maddeden
oluşmaktadır. Maddelerin düzenledikleri hususlar kısaca şu şekilde
özetleyebiliriz:
1. Madde: Kanunun uygulama alanını ve kimlerin bu
kanunu tabi olduğu tanımlamaktadır.
2. Madde: Şikayetler hakkında düzenli olarak raporlama
yükümlüğü ve bu raporun içeriği ayrıntılı bir şekilde düzenlenmiştir.
3. Madde: Sosyal ağları yürütenlerin haksız
içerikler hakkındaki şikayetlerin dikkate alınarak 24 saat içinde engelleme ve
kaldırma yükümlülüğü 9 fıkrada ve alt bendleriyle ayrıntılı bir şekilde yazılmıştır.
Bu hükümle sistemin nasıl çalışacağı ve özellikle sosyal ağların kendi
özdenetimini sağlamaları, kendi bünyelerinde şikayet mercii oluşturmaları
getirilmiştir.
4. Madde: Bu Kanun hükümlerinin ihlâli kabahat
olarak nitelendirilmiş olup bu hükümde hangi ihlâle ne kadar idari para cezası
verilebileceği düzenlenmiştir. İdari para cezasının alt sınırı 500bin Euro’dan
başlamaktadır. Bazı ihlâllerde ise 5milyon Euro idari para cezası
öngörülmüştür. Ayrıca kabahat olarak sayıldığı için belli şartlar altında bu
cezaların 10 kat arttırılma ihtimali mevcuttur. Bu durumda 50milyon Euro’ya
kadar idari para cezası verilebilme ihtimali ortaya çıkmaktadır.
5. Madde: Almanya’da şikâyet, mahkeme ve diğer
hususlarda kabul merci olarak tebligatı kabule tam yetkili yerli gerçek bir
kişinin sosyal ağlarca atanması mecburiyeti öngörülmüştür.
6. Madde:
Kanunun yürürlük tarihi düzenlenmiştir.